Inleiding op de Chicago Verklaringen

ontstaan

In 1978 werd te Chicago door een grote groep evangelische theologen en leiders de zogenaamde "Chicago Verklaring over de onfeilbaarheid van de bijbel" opgesteld. (The Chicago Statement on Biblical Inerrancy) Ongeveer 250 evangelische leiders waren daar bijeen waaronder theologen als Carl Henry, Francis Schaeffer en J.I. Packer. Het gaat om een gemeenschappelijke "verklaring" die opnieuw bevestigt wat christenen altijd geloofd hebben aangaande de Schrift. De tekst bestaat uit drie onderdelen: een samenvattende verklaring, negentien artikelen van bevestiging en ontkenning en een korte uitleg.

de vorm

De vorm waarin de artikelen zijn opgesteld bevordert de duidelijkheid. Elk artikel bestaat uit een bevestiging van het goede (wij belijden ..) en een verwerping van het verkeerde ( wij ontkennen ...). Dit laat scherp het verschil zien tussen de orthodoxe opvattingen en de afwijkingen van de neo-evangelicals, de vrijzinnigen en de neo-orthodoxie.

de verklaring over de hermeneutiek

Erkennen dat de bijbel het onfeilbare geïnspireerde woord van God is, is niet genoeg als er verwarring bestaat over de wijze waarop we de bijbel moeten uitleggen. De uitleg van de bijbel is het terrein van de hermeneutiek. De hermeneutiek houdt zich bezig met de regels voor de bijbeluitleg. Daarom vergaderde de kern van dezelfde groep evangelische leiders en theologen, die eerder in 1978 de Chicago Verklaring over de onfeilbaarheid hadden opgesteld, in 1982 opnieuw, wat resulteerde in de Chicago Verklaring over de hermeneutiek van de bijbel (The Chicago Declaration on Biblical Hermeneutics). In deze verklaring worden de belangrijkste fundamentele hermeneutische principes geformuleerd.

algemeen aanvaarde overtuigingen

De evangelische theologen en leiders die de Chicago Verklaringen opgesteld hebben waren een representatieve vertegenwoordiging van de toenmalige traditionele evangelische beweging. Evangelisch hier in de ruimere zin van het woord, waar het staat voor alle orthodoxe protestantse gelovigen.

In de twee verklaringen zijn dus de toenmalig algemeen aanvaardde overtuigingen aangaande de onfeilbaarheid en de hermeneutiek van de Schrift vastgelegd. De deelnemers maakten er aanspraak op dat hun, in de verklaringen neergelegde, leerstellingen een weergave zijn van de overtuigingen van bijbelgetrouwe christenen door de eeuwen heen. Ik citeer uit artikel XVI van de verklaring over de onfeilbaarheid: "Wij bevestigen dat de leer van onfeilbaarheid een integrerend deel is geweest van het geloof van de Kerk doorheen haar geschiedenis."

 

niet langer algemeen aanvaard

De voorbije twintig jaar is de eenstemmigheid over de onfeilbaarheid van de Schrift binnen de evangelische beweging in grote mate aangetast. Velen die zich evangelisch noemen geloven niet meer in de onfeilbaarheid, in de inerrancy, van de Schrift. De verwarring over de juiste hermeneutiek neemt ook toe.

vertalingen

Voor zover mij bekend zijn er op dit moment twee Nederlandse vertalingen van de Chicago Verklaringen beschikbaar. De ene is gemaakt door dr. Theo Kunst en drs. Rob Matzken. De andere staat in de gedenkbundel "Dicht bij de bijbel" van de ETF. Persoonlijk vind ik de vertaling uit de gedenkbundel van de ETF in iets vloeiender Nederlands gesteld, dat maakt deze vertaling toegankelijker. Het is alleen storend dat in de vertaling uit de gedenkbundel van de ETF een zeer ernstige vertaalfout staat. In artikel VI van de "verklaring over de hermeneutiek" wordt de engelse uitdrukking "propositional truth" geheel verkeerd vertaald door "verifieerbare waarheid." Dit is geen letterlijke vertaling, maar een foutieve interpretatie. Propositional truth betekent waarheid die is uitgedrukt in proposities, dat heeft niets met de mogelijkheid van verificatie te maken.

Beide vertalingen hebben de sleutelwoorden "Inerrant, Inerrancy" vertaald door "onfeilbaar, onfeilbaarheid." Dit is echter geen nauwkeurige vertaling. Letterlijk betekent inerrant foutloos en inerrancy is foutloosheid. De vertalers hebben er blijkbaar voor gekozen om inerrant door onfeilbaar te vertalen. In de Engelstalige wereld is echter door de evangelische theologen bewust voor de term inerrant, foutloos, gekozen. Dit is gedaan omdat het eerder door bijbelgetrouwe christenen gebruikte woord onfeilbaar, in het Engels "infallible", te gemakkelijk uit te hollen bleek. In ieder geval moet het woord onfeilbaar, zoals u dat vindt in de beide Nederlandse vertalingen, verstaan worden als foutloos.

het standpunt van de Evangelische Theologische faculteit

Aan het Bijbelinstituut België en de Evangelisch Theologische Faculteit te Heverlee zijn de beide Chicago verklaringen opgenomen in het document "Karakter en Roeping." Dit document handelt over de identiteit en het doel van de ETF. Velen in de evangelische wereld noemen zich bijbelgetrouw. De vraag is natuurlijk hoe je dat begrip invult. Wat versta je onder bijbelgetrouw? Prof. Nullens van de ETF formuleerde het antwoord op deze vraag zo: "Deze verklaringen, de Chicago Verklaringen, geven uitdrukking aan wat de Evangelische Theologische Faculteit onder bijbelgetrouw verstaat" (artikel Uitdaging, september 2001, p. 9, Evangelisch blijven eerste roeping trouw)

relatief onbekend

In Nederland zijn de verklaringen niet zo bekend. Wellicht omdat toen de verklaringen werden opgesteld voor de overgrote meerderheid van de evangelicals de zaken die in de verklaringen worden beleden in die tijd nog vanzelfsprekend waren.

weerstand tegen de Chicago Verklaringen

Omdat velen in de Nederlandstalige evangelische en orthodox-reformatorische wereld, als je doorvraagt, in feite niet meer achter de inerrancy van de Schrift staan, voelen zij zich ongemakkelijk met de Chicago Verklaringen. Hun houding is dan ook zeer tweeslachtig. Men aarzelt om openlijk de Chicago Verklaringen af te vallen, maar men wil ze ook niet onderschrijven. De directeur van een evangelische instituut antwoordde desgevraagd dat zijn school les gaf "in de Geest van de Chicago Verklaringen" maar hij weigerde te bevestigen dat de school achter de Chicago Verklaringen staat.

afwijkingen en kritiek op de Chicago Verklaringen

Op belangrijke punten wordt er inmiddels massaal afgeweken van de Chicago Verklaringen. Zo b.v. op het punt van de woordelijke inspiratie van de bijbel. Keer op keer wordt dit standpunt in de Chicago Verklaringen beleden en verdedigd. (Punt 4 van de samenvatting en de artikelen 6 en 8 van de verklaring over de onfeilbaarheid.)

De Chicago Verklaringen stellen verder dat in de bijbel ware informatie over de werkelijkheid staat. (Artikel 6 van de verklaring over de hermeneutiek, zoals gezegd is dit artikel in de vertaling van Heverlee verkeerd vertaald.) Dat wil zeggen er staan allerlei beweringen (proposities) in de bijbel die overeenkomen met de werkelijkheid. In normale taal gesteld houdt dit in dat men beweert dat elke verklaring overeenkomt met de werkelijkheid dat wil zeggen het is zoals de bijbel zegt dat het is. Dit standpunt wordt tegenwoordig door velen in de evangelische beweging afgewezen als een vorm van rationalisme. De Chicago Verklaringen zeggen dat een uitspraak waar is als deze overeenkomt met de werkelijkheid. Als de bijbel b.v. verklaart dat Jezus is opgestaan dan is dat ook werkelijk zo. Deze waarheidsopvatting vinden vele moderne evangelicals en orthodox reformatorische leiders te simpel.

Ook hebben velen inmiddels de onfeilbaarheid vervangen door betrouwbaarheid. Er staan volgens hen foutjes (onwaarheden) in de bijbel, maar de bijbel is ondanks dat, in hun ogen, toch betrouwbaar. Dit is in strijd met wat de Chicago Verklaringen stellen (Artikel 11 van de verklaring over de onfeilbaarheid). Een volgend belangrijke punt is dat de Chicago Verklaringen direct en ronduit stellen dat de leer over de onfeilbaarheid van de bijbel altijd een onderdeel van de overtuigingen van de orthodoxe christenen is geweest. Daarom wordt de theorie dat de leer over de onfeilbaarheid niet op de bijbel maar op scholastiek is gebaseerd uitdrukkelijk afgewezen (Artikel 16 van de verklaring over de onfeilbaarheid). Ook dit onderdeel van de Chicago Verklaring wordt tegenwoordig door de moderne evangelicals en de orthodox reformatorische christenen ontkend. Hier is overigens duidelijk de invloed van het denken van Karl Barth te onderkenen. Langzamerhand is men in evangelische en orthodox reformatorische kring aan het afglijden in de richting van de neo-orthodoxie (het barthianisme) en de vrijzinnigheid.

De Chicago verklaringen stellen ook dat de bijbel waar is, dat de bijbel geloofd moet worden, als de bijbel spreekt over de oorsprong van de eigen geschriften (Artikel 4 van de samenvattende verklaring van de verklaring over de onfeilbaarheid.) Als in de bijbel boeken worden toegeschreven aan Jesaja, Mozes, Daniel, Petrus, etc, dan moet dat geloofd worden. Velen, ook in evangelische kring, beginnen daar momenteel vraagtekens bij te zetten.

het nut van de Verklaringen

Zoals hierboven is aangegeven wordt op dit moment meer en meer afgeweken van de traditionele evangelische en orthodoxe opvattingen. Om deze trend te ontmaskeren en waar mogelijk te keren zijn de Chicago Verklaringen opgesteld. De verklaringen geven een duidelijke samenvatting van wat de traditionele evangelicals onder bijbelgetrouw verstonden. De stellingen vormen een ijkpunt, een norm, waaraan gezien kan worden waar wordt afgeweken. De leraars van de vorige generatie evangelicals hebben in de verklaringen duidelijk de bijbelse weg gewezen. "Dit is de weg wandelt daarop". Ook toen werd er reeds door velen, zij het nog niet in de huidige omvang, afgeweken van de traditionele bijbelse standpunten.

een derde verklaring

Op het fundament van de eerste twee verklaringen is later nog een derde verklaring opgesteld.